AnebaseTo: Σύστημα διαχείρισης δανειστικής βιβλιοθήκης

Το λογισμικό BiblioteQ δημιουργήθηκε με σκοπό να βοηθήσει στην λειτουργιά μιας δανειστικής βιβλιοθήκης στο μικρότερο δυνατό χρόνο με μεγάλο βαθμό ασφαλείας.

Είναι στα Ελληνικά και έχει δυνατότητα εγκατάστασης σε στικάκι , σε υπολογιστή ή και μέσω ιστοσελίδας (OnLine)

Το λογισμικό μπορεί να συνδεθεί με ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες μέσω ενός συστήματος που ονομάζεται Z39.50 και να κατεβάσει πληροφορίες κάποιου βιβλίου με βάση τον ISBN.

► Λειτουργία προγράμματος.

Λογισμικό με το οποίο μπορεί κάποιος να οργανώσει μια βιβλιοθήκη. Συγκεκριμένα μέσω του λογισμικού μπορεί ο χρήστης να καταχωρίσει υλικό (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, οπτικούς δίσκους) και στοιχεία δανεισμού (μέλη βιβλιοθήκης, ημερολογιακές εγγραφές δανεισμού). Οι λειτουργίες αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου μιας και ο δημιουργός αναβαθμίζει συνεχώς το λογισμικό του.

► Γλώσσα χρήσης του προγράμματος.

Το περιβάλλον χρήσης του λογισμικού είναι στην αγγλική γλώσσα. Το εργαστήριο ανέλαβε την ελληνική υποστήριξη του λογισμικού και ήδη ετοίμασε ένα ελληνικό περιβάλλον χρήσης.

► Δικαιώματα χρήσης προγράμματος.

Το λογισμικό ανήκει στην κατηγορία ανοιχτού κώδικα πράγμα που σημαίνει ότι εκτός από τη δωρεάν χρήση του παρέχεται σ` όλους, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, και ο κώδικας με σκοπό τη βελτίωσή του.

► Απαιτήσεις προγράμματος.

Η εγκατάσταση και η χρήση του λογισμικού μπορεί να γίνει σ` οποιοδήποτε λειτουργικό σύστημα (FreeBSD, Linux, OS X, Solaris και MS Windows). Χρησιμοποιεί βάσεις δεδομένων τύπου SQLite και PostgreSQL ενώ μπορεί να λειτουργήσει, με τις κατάλληλες ρυθμίσεις, είτε σε τοπικό επίπεδο είτε μέσω διαδικτύου.

► Εγκατάσταση προγράμματος.

Η εγκατάσταση της παραμετροποιημένης έκδοσης του λογισμικού δεν έχει κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις και πραγματοποιείται στην ελληνική γλώσσα. Η εγκατάσταση της κανονικής έκδοσης από την επίσημη ιστοσελίδα δε δημιουργεί συντόμευση στην επιφάνεια εργασίας με αποτέλεσμα να χρειάζεται η μετάβαση στο φάκελο εγκατάστασης κάθε φορά που επιθυμεί ο χρήστης την εκτέλεση του λογισμικού (ή δημιουργία συντόμευσης από το χρήστη). Το λογισμικό μπορεί να εγκατασταθεί και σε USB Flash memory χωρίς δέσμευση στοιχείων του λειτουργικού συστήματος.

► Περιβάλλον χρήσης.

Με την έναρξη του λογισμικού εμφανίζεται η παρακάτω οθόνη.

Αρχικά ο χρήστης πρέπει να επιλέξει το είδος βάσης δεδομένων που θα εργαστεί.

1) Αν ο χρήστης έχει πρόσβαση σε μια διαδικτυακή βάση δεδομένων (π.χ. εκείνης της βιβλιοθήκης του γραφείου ή της διεύθυνσης που υπάγεται το σχολείο) τότε πρέπει να επιλέξει Σύνδεση από τη σχετική εργαλειοθήκη και μετά από το πτυσσόμενο πλαίσιο του ονόματος τομέα π.χ. xbook_db. Στη συνέχεια είναι απαραίτητο να εισάγει τα στοιχεία πρόσβασης που του παρείχαν από την υπηρεσία. Ο τύπος αυτός της βάσης απαιτεί εγκατάσταση από κάποιον τεχνικό σε ιδιωτικό server και δεν προτείνεται να γίνει από τον απλό χρήστη. Πρόκειται για βάση τύπου PostgreSQL.

2) Αν ο χρήστης επιθυμεί να εργαστεί τοπικά σε μια απόλυτα προστατευμένη βάση δεδομένων και χωρίς την απαιτούμενη (αν και επιθυμητή) σύνδεση στο διαδίκτυο τότε πρέπει να επιλέξει Σύνδεση από τη σχετική εργαλειοθήκη και μετά από το πλαίσιο του ονόματος τομέα π.χ. local_db. Ο τύπος αυτός της βάσης δεν απαιτεί ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις και η δημιουργία του αρχείου μπορεί να γίνει εύκολα μέσα από την εφαρμογή. Από το κεντρικό μενού γίνεται επιλογή Αρχείο και Νέα SQLite Βάση δεδομένων. Ο χρήστης επιλέγει το όνομα της νέας βάσης και το φάκελο αποθήκευσης της. Είναι απαραίτητο να φυλαχθεί η βάση σε ένα σημείο του σκληρού δίσκου (ή φλασάκι) ώστε να μην τη διαγράψει κάποιος από λάθος. Πρόκειται για βάση τύπου SQLite.

Ο χρήστης από τη στιγμή που δημιούργησε μια βάση δεδομένων μπορεί να εισάγει τα δεδομένα του. Ο τρόπος εργασίας μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της βιβλιοθήκης και το χρόνο που διαθέτει ο χρήστης. Ένας τρόπος είναι να ξεκινήσει την καταχώριση των βιβλίων - υλικών και στη συνέχεια των μελών. Ένας άλλος τρόπος είναι να κάνει καταχώριση υλικού παράλληλα με το δανεισμό (ένα χρήστης δανείζεται ένα βιβλίο και ο υπάλληλος καταχωρεί πρώτα το βιβλίο, μετά το μέλος και τέλος την εγγραφή δανεισμού).

Η καταχώριση των αντικειμένων πραγματοποιείται από το αντίστοιχο πλήκτρο (+) της εργαλειοθήκης επεξεργασίας. Οι επιλογές των υλικών καταχώρισης είναι:

* Από την έκδοση 6.62 υπάρχει δυνατότητα καταχώρισης και φωτογραφικών συλλογών.

• Καταχώριση βιβλίου

Οι πληροφορίες του βιβλίου χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Είναι οι γενικές πληροφορίες ( Τίτλος, Ημερομηνία έκδοσης, Εκδότης, Τόπος έκδοσης, Κατηγορία, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Τοποθεσία, Περίληψη και ετικέτες MARC), οι συγκεκριμένες πληροφορίες (ISBN-10 και ISBN-13, Αριθμός έκδοσης, Συγγραφέας, Τύπος βιβλιοδεσίας, LC Αριθμός ελέγχου, Αριθμός τηλεφώνου, Dewey αριθμός τάξης) και οι εικόνες του βιβλίου (εξώφυλλο και οπισθόφυλλο).

Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει όσες πληροφορίες έχει στη διάθεσή του για το βιβλίο και κυρίως Τίτλο, ISBN, Συγγραφέα, Γλώσσα, Τιμή, Αντίτυπα, Περίληψη, Κατηγορία. Οι τιμές των πεδίων Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Τοποθεσία μπορούν να οριστούν ανά πάσα στιγμή από το εργαλείο Επεξεργασία τιμών βάσης δεδομένων της σχετικής εργαλειοθήκης. Για παράδειγμα στη νομισματική μονάδα είναι δυνατόν να δημιουργηθούν τιμές όπως Δραχμές ή Ευρώ για κοστολόγηση παλιών και νέων βιβλίων.

Ο ISBN είναι ένας αριθμός που χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την αναγνώριση ενός βιβλίου. Τα αρχικά σημαίνουν International Standard Book Number και ο αριθμός που το αντιπροσωπεύει αποτελείται από 10 ή 13 ψηφία. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν μόνο 10 ψηφία χωρισμένα σε 4 τμήματα (παύλα). Το πρώτο τμήμα αποτελεί την ταυτότητα της χώρας ή της ομάδας, το δεύτερο τμήμα δείχνει την ταυτότητα του εκδότη, το τρίτο διακρίνει τον τίτλο του βιβλίου και το τελευταίο είναι ένα ψηφίο ελέγχου. Σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως ISBN των 13ων ψηφίων που χωρίζονται σε 5 τμήματα. Το λογισμικό μπορεί να συνδεθεί με ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες μέσω ενός συστήματος που ονομάζεται Z39.50 και να κατεβάσει πληροφορίες κάποιου βιβλίου με βάση τον ISBN. Για να γίνει αυτό ο χρήστης πρέπει να επιλέξει από το Z39.50 Ερώτημα τη βιβλιοθήκη που επιθυμεί και να εκτελέσει το ερώτημα αναζήτησης αφού πρώτα εισάγει το ISBN του βιβλίου. Αν το βιβλίο εντοπιστεί στην επιλεγόμενη βιβλιοθήκη τότε το λογισμικό θα δώσει δυνατότητα κατεβάσματος πληροφοριών στη σχετική καταχώριση. Η λειτουργία αυτή προϋποθέτει σύνδεση με το διαδίκτυο. Το λογισμικό προσφέρει δυνατότητα μετατροπής του ISBN-10 σε ISBN-13 και αντίστροφα.

Τα πεδία LC Αριθμός ελέγχου, Dewey αριθμός τάξης, MARC ετικέτες χρησιμοποιούνται για την ηλεκτρονική καταλογογράφηση και ταξινόμηση βιβλίων στα πλαίσια λειτουργίας της βιβλιοθήκης. Σχετικές πληροφορίες για τους όρους μπορεί ο χρήστης να βρει στο διαδίκτυο.

Στην καταχώριση μπορούν να προστεθούν εικόνες με το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του βιβλίου. Η λειτουργία αυτή προσφέρεται είτε αυτόματα με τη χρήση του ISBN μέσω του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου amazon (απαιτείται σύνδεση με το διαδίκτυο) είτε μέσω της αναζήτησης στο σκληρό δίσκο. Στη δεύτερη περίπτωση ο χρήστης κατεβάζει το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο μέσω ιστοσελίδων και μετά τα προσθέτει στην εγγραφή.

Όταν συμπληρωθούν όλα τα απαιτούμενα πεδία ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει την εγγραφή και να προχωρήσει άμεσα στην επόμενη. Οποιαδήποτε στιγμή θελήσει μπορεί να εκτυπώσει τις πληροφορίες του βιβλίου (Εκτύπωση) ή να αλλάξει κάποιες από αυτές (Διαμόρφωση επιλεγμένου αντικειμένου από το μενού Επεξεργασία).

• Καταχώριση DVDs

Οι πληροφορίες του οπτικοακουστικού δίσκου (DVD) χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Είναι οι γενικές πληροφορίες ( Τίτλος, Ημερομηνία έκδοσης, Εκδότης, Τόπος έκδοσης, Κατηγορία, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Τοποθεσία και Περίληψη), οι συγκεκριμένες πληροφορίες (UPC , Βαθμολογία ταινίας, Ηθοποιοί, Σκηνοθέτες, Αριθμός δίσκων, Διάρκεια, Μορφοποίηση, Περιοχή και Κινηματογραφικό κάδρο) και οι εικόνες του DVD (εξώφυλλο και οπισθόφυλλο).

Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει όσες πληροφορίες έχει στη διάθεσή του για το DVD και κυρίως Τίτλο, Ηθοποιούς, Συγγραφέα, Γλώσσα, Τιμή, Αντίτυπα, Περίληψη, Κατηγορία. Οι τιμές των πεδίων Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Τοποθεσία, Περιοχή, Μορφοποίηση, Κινηματογραφικό Κάδρο και Βαθμολογία μπορούν να οριστούν οποιαδήποτε στιγμή από το εργαλείο Επεξεργασία τιμών βάσης δεδομένων της σχετικής εργαλειοθήκης. Για παράδειγμα στη βαθμολογία μπορούν να οριστούν οι τιμές Μέτρια, Καλή, Πολύ καλή.

Ο UPC είναι ένας αριθμός 12 ψηφίων που βρίσκεται κάτω από το bar code (κάθετες γραμμές) του συγκεκριμένου προϊόντος. Είναι μοναδικός και χρησιμοποιείται στο λιανεμπόριο. Τα αρχικά σημαίνουν στα αγγλικά Universal Product Codes.

Στην καταχώριση μπορούν να προστεθούν εικόνες με το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του DVD. Η λειτουργία αυτή προσφέρεται μόνο μέσω της αναζήτησης στο σκληρό δίσκο αφού πρώτα ο χρήστης κατεβάσει σ` αυτόν το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο χρησιμοποιώντας σχετικές ιστοσελίδες.

Όταν συμπληρωθούν όλα τα απαιτούμενα πεδία ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει την εγγραφή και να προχωρήσει άμεσα στην επόμενη. Οποιαδήποτε στιγμή θέλει μπορεί να εκτυπώσει τις πληροφορίες του DVD (Εκτύπωση) ή να αλλάξει κάποιες από αυτές (Διαμόρφωση επιλεγμένου αντικειμένου από το μενού Επεξεργασία).

• Καταχώριση μουσικών CDs

Οι πληροφορίες του μουσικού δίσκου (CD) χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Είναι οι γενικές πληροφορίες ( Τίτλος, Ημερομηνία διάθεσης, Εταιρία ηχογράφησης, Κατηγορία, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Τοποθεσία και Περίληψη), οι συγκεκριμένες πληροφορίες (Αριθμός καταλόγου, Μορφοποίηση, Καλλιτέχνης, Αριθμός δίσκων, Διάρκεια, Ήχος, Τύπος ηχογράφησης, Κομμάτια) και οι εικόνες του CD (εξώφυλλο και οπισθόφυλλο)

Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει όσες πληροφορίες έχει στη διάθεσή του για το μουσικό CD και κυρίως Τίτλο, Ημερομηνία διάθεσης, Εταιρία ηχογράφησης, Κατηγορία, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Αριθμός καταλόγου, Καλλιτέχνης, Αριθμό δίσκων, Κομμάτια. Οι τιμές των πεδίων Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Τοποθεσία, Περιοχή, Μορφοποίηση, Ήχος και Τύπος ηχογράφησης μπορούν να οριστούν οποιαδήποτε στιγμή από το εργαλείο Επεξεργασία τιμών βάσης δεδομένων της σχετικής εργαλειοθήκης. Για παράδειγμα στον Τύπο ηχογράφησης μπορούν να οριστούν οι τιμές Studio ή Live.

Στην καταχώριση μπορούν να προστεθούν εικόνες με το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του CD. Η λειτουργία αυτή προσφέρεται μόνο μέσω της αναζήτησης στο σκληρό δίσκο αφού πρώτα ο χρήστης κατεβάσει ή σαρώσει και αποθηκεύσει σ` αυτόν τις σχετικές εικόνες.

Όταν συμπληρωθούν όλα τα απαιτούμενα πεδία ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει την εγγραφή και να προχωρήσει άμεσα στην επόμενη. Οποιαδήποτε στιγμή θελήσει μπορεί ο ίδιος να εκτυπώσει τις πληροφορίες του μουσικού CD (Εκτύπωση) ή να αλλάξει κάποιες από αυτές (Διαμόρφωση επιλεγμένου αντικειμένου από το μενού Επεξεργασία).

• Καταχώριση εφημερίδων και περιοδικών

Οι πληροφορίες της εφημερίδας ή του περιοδικού χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Είναι οι γενικές πληροφορίες ( Τίτλος, Ημερομηνία έκδοσης, Εκδότης, Τόπος έκδοσης, Κατηγορία, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Τοποθεσία, Περίληψη και ετικέτες MARC), οι συγκεκριμένες πληροφορίες (ISSN, Τόμος, Τεύχος, LC Αριθμός ελέγχου, Αριθμός τηλεφώνου, Dewey αριθμός τάξης) και οι εικόνες του αντικειμένου (όπως εξώφυλλο και πίνακα περιεχομένων).

Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει όσες πληροφορίες έχει στη διάθεσή του για τα περιοδικά έντυπα και κυρίως Τίτλο, Ημερομηνία έκδοσης, Εκδότη, Τόπο έκδοσης, Τιμή, Αντίτυπα, Περίληψη, Κατηγορία, Τόμο, Τεύχος. Οι τιμές των πεδίων Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Τοποθεσία μπορούν να οριστούν οποιαδήποτε στιγμή από το εργαλείο Επεξεργασία τιμών βάσης δεδομένων της σχετικής εργαλειοθήκης.

Στην καταχώριση μπορούν να προστεθούν εικόνες με το εξώφυλλο και τον πίνακα περιεχομένων της εφημερίδας ή του περιοδικού. Η λειτουργία αυτή προσφέρεται μόνο μέσω της αναζήτησης στο σκληρό δίσκο αφού πρώτα ο χρήστης κατεβάσει ή σαρώσει και αποθηκεύσει σ` αυτόν τις σχετικές εικόνες.

Ο ISSN είναι ο Διεθνής Μοναδικός Αριθμός Σειρών που χρησιμοποιείται για τη καταγραφή των περιοδικών εκδόσεων. Ο Διεθνής Σταθερός Αριθμός Σειριακών Εκδόσεων είναι ένας διεθνώς αποδεκτός, σύντομος, μοναδικός και σαφής κωδικός αριθμός για τον προσδιορισμό των περιοδικών εκδόσεων.

Όταν συμπληρωθούν όλα τα απαιτούμενα πεδία ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει την εγγραφή και να προχωρήσει άμεσα στην επόμενη. Οποιαδήποτε στιγμή θελήσει μπορεί να εκτυπώσει τις πληροφορίες της εφημερίδας ή του περιοδικού (Εκτύπωση) ή να αλλάξει κάποιες από αυτές (Διαμόρφωση επιλεγμένου αντικειμένου από το μενού Επεξεργασία).

• Καταχώριση ηλεκτρονικών παιχνιδιών

Οι πληροφορίες του ηλεκτρονικού παιχνιδιού (Video Game) χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Είναι οι γενικές πληροφορίες ( Τίτλος, Ημερομηνία έκδοσης, Εκδότης, Τόπος έκδοσης, Κατηγορία, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Τοποθεσία και Περίληψη), οι συγκεκριμένες πληροφορίες (UPC , Βαθμολογία παιχνιδιού, Παραγωγή, Είδος και Τύπος παιχνιδιού) και οι εικόνες του ηλεκτρονικού παιχνιδιού (εξώφυλλο και οπισθόφυλλο).

Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει όσες πληροφορίες έχει στη διάθεσή του για το ηλεκτρονικό παιχνίδι και κυρίως Τίτλο, Θέμα, Τιμή, Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Αντίτυπα, Παραγωγή, Είδος, Τύπο του παιχνιδιού. Οι τιμές των πεδίων Γλώσσα, Νομισματική μονάδα, Τοποθεσία, Τύπος, Είδος και Βαθμολογία μπορούν να οριστούν οποιαδήποτε στιγμή από το εργαλείο Επεξεργασία τιμών βάσης δεδομένων της σχετικής εργαλειοθήκης. Για παράδειγμα στη βαθμολογία μπορούν να οριστούν οι τιμές Μέτρια, Καλή, Πολύ καλή.

Ο UPC είναι ένας αριθμός συνήθως 12 ψηφίων που βρίσκεται κάτω από το bar code (κάθετες γραμμές) του συγκεκριμένου προϊόντος. Είναι μοναδικός και χρησιμοποιείται στο λιανεμπόριο. Τα αρχικά σημαίνουν στα αγγλικά Universal Product Codes.

Στην καταχώριση μπορούν να προστεθούν εικόνες με το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο της θήκης του δίσκου. Η λειτουργία αυτή προσφέρεται μόνο μέσω της αναζήτησης στο σκληρό δίσκο αφού πρώτα ο χρήστης κατεβάσει σ` αυτόν το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο χρησιμοποιώντας σχετικές ιστοσελίδες.

Όταν συμπληρωθούν όλα τα απαιτούμενα πεδία ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αποθηκεύσει την εγγραφή και να προχωρήσει άμεσα στην επόμενη. Οποιαδήποτε στιγμή θελήσει μπορεί να εκτυπώσει τις πληροφορίες του ηλεκτρονικού παιχνιδιού (Εκτύπωση) ή να αλλάξει κάποιες από αυτές (Διαμόρφωση επιλεγμένου αντικειμένου από το μενού Επεξεργασία).

• Διαχείριση μελών

Η διαχείριση των μελών πραγματοποιείται από την αντίστοιχη περιοχή του λογισμικού. Η μετάβαση γίνεται με το πλήκτρο Παρουσίαση περιοχής μελών από την σχετική εργαλειοθήκη ή από το βασικό μενού Προβολή και Αναζήτηση μελών.

Ο χρήστης είναι σε θέση να δημιουργήσει ένα νέο λογαριασμό μελών εισάγοντας τα στοιχεία Όνομα, Επώνυμο, Μεσαίο γράμμα, Ημερομηνία γέννησης, Φύλο, Οδός, Πόλη, Τ.Κ. Αριθμός τηλέφωνο και Διεύθυνση e-mail. Παράλληλα εισάγονται από το σύστημα και ο προσωπικός αριθμός μέλους όπως και η ημερομηνία εγγραφής.

Από το παράθυρο της περιοχής των μελών μπορεί να γίνει η προβολή των δανεισμένων αντικειμένων, η εκτύπωσή τους και οι καθυστερήσεις στις επιστροφές. Τα δανεισμένα αντικείμενα και οι καθυστερήσεις προβάλλονται στο κύριο παράθυρο της εφαρμογής.

• Διαδικασία εγγραφής δανεισμού ενός αντικειμένου

Ένα μέλος επιθυμεί να δανειστεί ένα βιβλίο. Η διαδικασία προϋποθέτει ότι τα στοιχεία του βιβλίου όπως και εκείνα του μέλους είναι ήδη περασμένα στη βάση δεδομένων της βιβλιοθήκης. Ο υπεύθυνος επιλέγει είτε το εικονίδιο της αναζήτησης από την αντίστοιχη εργαλειοθήκη είτε την επιλογή Αναζήτηση στη βάση δεδομένων από το μενού Εργαλεία. Εισάγει το ISBN ή όποιο άλλο στοιχείο έχει στη διάθεσή του για το βιβλίο και εκτελεί την αναζήτηση. Στη συνέχεια ο υπεύθυνος επιλέγει το αντικείμενο (βιβλίο) και κάνει κλικ στο εικονίδιο Δανεισμός του επιλεγόμενου αντικειμένου. Στην οθόνη εμφανίζεται η περιοχή των μελών και απ` αυτήν πραγματοποιείται η αναζήτηση του μέλους – παιδιού που θέλει να δανειστεί το βιβλίο. Επιλέγεται το μέλος και μετά το εικονίδιο Δανεισμός επιλεγμένου αντικειμένου. Επιβεβαιώνεται η εγγραφή και ορίζεται η ημερομηνία επιστροφής. Στο τέλος ο υπεύθυνος κάνει επιλογή του Δανεισμού και η εγγραφή έτσι ολοκληρώνεται.

Οι ημέρες δανεισμού των αντικειμένων μπορούν να προκαθοριστούν μέσω του εργαλείου Επεξεργασία τιμών βάσης δεδομένων της σχετικής εργαλειοθήκης.

• Διαδικασία εγγραφής επιστροφής ενός αντικειμένου

Ο χρήστης επιθυμεί να επιστρέψει ένα βιβλίο που δανείστηκε από τη βιβλιοθήκη. Ο υπεύθυνος έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει είτε το βιβλίο μέσω του τίτλου, ISBN κ.τ.λ. είτε το μέλος που το δανείστηκε μέσω ονόματος ή αριθμού μέλους. Στο παράθυρο με τις πληροφορίες του βιβλίου ο ίδιος επιλέγει την κατάσταση δανεισμού από το πλαίσιο των γενικών πληροφοριών. Στο νέο παράθυρο γίνεται επιλογή του αντίτυπου του συγκεκριμένου βιβλίου και μετά κλικ στο πλήκτρο της επιστροφής.

Μετά την επιβεβαίωση η εγγραφή επιστροφής έχει ολοκληρωθεί. Όλα τα βιβλία που δανείστηκε ένα μέλος εμφανίζονται με την επιλογή του Ιστορικού Δανεισμού από την περιοχή των μελών.

• Τα αντίτυπα ενός αντικειμένου

Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να καταχωρίσει περισσότερα από ένα αντίτυπα για ένα αντικείμενο (βιβλία, οπτικοί δίσκοι, περιοδικά κ.τ.λ.). Για παράδειγμα η βιβλιοθήκη διαθέτει 3 αντίτυπα από ένα βιβλίο. Σ` αυτή τη περίπτωση ο χρήστης ρυθμίζει τον αριθμό των αντίτυπων από τη σχετική επιλογή των γενικών πληροφοριών του βιβλίου και επιλέγει Αντίτυπα. Στο νέο παράθυρο εισάγει το ISBN για κάθε ένα αντίτυπο έτσι ώστε να ξεχωρίζουν σε κάθε διαδικασία εγγραφής δανεισμού.

• Δημιουργία αντίγραφου μιας εγγραφής

Από την έκδοση 6.53 υπάρχει δυνατότητα αντιγραφής του περιεχομένου μιας εγγραφής (π.χ. βιβλίου) σε μια άλλη. Η δυνατότητα αυτή επιλέγεται από το χρήστη μέσω του μενού Επεξεργασία και Αντιγραφή επιλεγμένων αντικειμένων. Προσφέρει ευκολία στην καταχώριση ίδιων βιβλίων με διαφορετικό αριθμό εκδόσεων. Προϋπόθεση λειτουργίας της αντιγραφής είναι να εισάγει ο χρήστης διαφορετικό αριθμό ISBN στην νέα εγγραφή.

• Διαχείριση και αλλαγή κωδικού

Δύο περιοχές του λογισμικού δεν είναι διαθέσιμες στο χρήστη όταν χρησιμοποιείται η βάση δεδομένων σε τοπικό επίπεδο.

• Εξαγωγή εγγραφών από την οθόνη προβολής

Από την έκδοση 6.46 υπάρχει δυνατότητα εξαγωγής των εμφανιζόμενων αποτελεσμάτων από την οθόνη προβολής σε αρχείο τύπου CVS. Μέσω αυτού του αρχείου έχει τη δυνατότητα ο χρήστης να εισάγει τα δεδομένα του σε φύλλο εργασίας του MS Excel. Αρχικά πρέπει να κάνει εξαγωγή των αποτελεσμάτων που εμφανίζονται στην οθόνη του χρησιμοποιώντας την επιλογή Αρχείο και Εξαγωγή αποτελέσματος σε αρχείο CVS.

Στη συνέχεια ο ίδιος πρέπει να ξεκινήσει την εφαρμογή MS Excel και να κάνει επιλογή Δεδομένων (καρτέλα) από κείμενο.

Αμέσως μετά εμφανίζεται ένας οδηγός εισαγωγής δεδομένων που εκτελείται σε 3 βήματα. Ο χρήστης χρειάζεται να ακολουθήσει τα βήματα που παρουσιάζονται στις παρακάτω εικόνες.

Μετά την εισαγωγή των δεδομένων στο φύλλο του MS Excel μπορεί να γίνει από τον υπεύθυνο και μορφοποίηση του αποτελέσματος.

► Οι επιλογές της εφαρμογής

Οι επιλογές (μενού) της εφαρμογής παρουσιάζονται στο χρήστη σε 5 κατηγορίες.

Στο Αρχείο υπάρχουν επιλογές για δημιουργία νέας βάσης, άμεση πρόσβαση στα πρόσφατα αρχεία βάσης, σύνδεση και αποσύνδεση τοπικής ή διαδικτυακής βάσης, εξαγωγή του πίνακα εγγραφών σε αρχείο CSV και έξοδος από την εφαρμογή.

Στην Επεξεργασία υπάρχουν επιλογές για διαγραφή, αντιγραφή και διαμόρφωση (επεξεργασία) αντικειμένων.

Στην Προβολή υπάρχουν οι επιλογές για αναζήτηση μελών, επιλογή αντικειμένων (εγγραφών) και δυνατότητα επιλογής εμφάνισης των εγγραφών μόνο με τα εξώφυλλα των αντικειμένων (εμφάνιση εικονιδίων) ή μ` όλα τα επιλεγμένα στοιχεία των αντικειμένων σε μορφή πίνακα (εμφάνιση πίνακα).

Εμφάνιση εικονιδίων

Εμφάνιση πίνακα

Η επιλογή των στοιχείων που εμφανίζονται στον πίνακα με τις εγγραφές των αντικειμένων γίνεται με κλικ στο εικονίδιο Επιλογή στηλών σε θέαση. Το εικονίδιο είναι ένα εργαλείο (κλειδί) από την εργαλειοθήκη ρυθμίσεων.

Στα Εργαλεία υπάρχουν οι επιλογές για προσαρμογή των στηλών στα περιεχόμενα, προβολή του βιβλίου σφαλμάτων (εκεί καταγράφονται όλα τα σφάλματα σύνδεσης της εφαρμογής με τη βάση), αναζήτηση μιας εγγραφής από τη βάση δεδομένων και ανανέωση της οθόνης προβολής (εμφάνιση των εγγραφών).

Στις Επιλογές υπάρχουν γενικές επιλογές που αφορούν κυρίως την αυτόματη εμφάνιση ή όχι των εγγραφών σε κάθε προβολή μιας οθόνης-παράθυρο. Αν ο χρήστης επιλέξει να ΜΗΝ εμφανίζονται οι εγγραφές σε διάφορες οθόνες της εφαρμογής τότε είναι αναγκασμένος να κάνει κάθε φορά ΑΝΑΝΕΩΣΗ για να του παρουσιάζονται στο πίνακα. Ο χρήστης, καλό είναι, να μην επιλέγει (τσεκάρει) την εμφάνιση εγγραφών σ` όλες τις περιοχές για να μην απασχολεί συνέχεια τη βάση δεδομένων με περιττά ερωτήματα που γίνονται κάθε φορά που κάνει κλικ (είσοδο) σε ένα τομέα (πίνακα διαχειριστών, περιοχή επεξεργασίας βάσης, πίνακα μελών, οθόνη προβολής, προβολή με τη σύνδεση).

Άλλες επιλογές του μενού είναι η αυτόματη αποθήκευση ρυθμίσεων με την έξοδο της εφαρμογής, η εμφάνιση πλέγματος στο πίνακα της οθόνης προβολής, η διατήρηση του παραθύρου στη θέση που είχε τη τελευταία φορά που λειτούργησε η εφαρμογή, επαναφορά (εκκαθάριση) της καταχώρισης σφαλμάτων με το κλείσιμο της εφαρμογής, η επιλογή του αριθμού εγγραφών ανά σελίδα εμφάνισης στην οθόνη προβολής, η επιλογή της υπηρεσίας Z.39.50 βάση της οποίας γίνεται η διαδικτυακή αναζήτηση στοιχείων ενός αντικειμένου για τη δημιουργία μιας εγγραφής και η επιλογής της γραμματοσειράς για το περιβάλλον χρήσης της εφαρμογής. Όποιες αλλαγές κι αν γίνουν από πλευράς χρήστη, πρέπει να επιλεχθεί και η Αποθήκευση των ρυθμίσεων του συγκεκριμένου μενού.

* Από την έκδοση 6.62 υπάρχουν δύο νέες επιλογές στο συγκεκριμένο μενού. Η επιλογή της γλώσσας στο περιβάλλον χρήσης της εφαρμογής και η επιλογή του συστήματος αναζήτησης πληροφοριών για τα βιβλία που καταχωρούνται στη βάση.

► Η δημιουργία και η χρήση μιας διαδικτυακή βάση

Η εφαρμογή μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα σε δύο επίπεδα (όχι όμως ταυτόχρονα). Τοπικά (με μια βάση δεδομένων που αποθηκεύεται στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή ή κάποιας USB/flash μνήμης) είτε διαδικτυακά (με μια βάση δεδομένων που βρίσκεται σ` έναν απομακρυσμένο υπολογιστή – server). Στο δεύτερο επίπεδο χρησιμοποιείται μια βάση τύπου PostgreSQL.

Η εγκατάσταση και η συντήρηση μιας βάσης τύπου PostgreSQL προτείνεται να γίνει από κάποιον που έχει βασικές γνώσεις διαχείρισης διαδικτυακών βάσεων για τη διασφάλιση της ομαλότητας στη λειτουργία της εφαρμογής.

Η διαχείριση της βάσης στο server γίνεται μέσω μιας εφαρμογής που ονομάζεται pgAdmin III. Μέσω του περιβάλλοντος χρήσης, ο υπεύθυνος πρέπει να κάνει μια σύνδεση με το server (έχοντας τα στοιχεία πρόσβασης από τον πάροχο) και να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων (Database) με την ονομασία π.χ. library. Μετά ο υπεύθυνος χρειάζεται να μεταβεί στο φάκελο της εφαρμογής και να ανοίξει το αρχείο postgresql_create_schema.sql (postgresql_update_schema.sql για μια πιθανή αναβάθμιση) χρησιμοποιώντας το σημειωματάριο. Αμέσως μετά κάνει επιλογή και αντιγραφή όλου του περιεχομένου του αρχείου.

Στη συνέχεια ο ίδιος μεταβαίνει στο pgAdmin III και συγκεκριμένα στη βάση που δημιούργησε για να εκτελέσει τον SQL editor (tool). Στο παράθυρο επεξεργασίας που εμφανίζεται, χρειάζεται να επικολλήσει τον κώδικα που αντέγραψε προηγουμένως. Με την εκτέλεση του κώδικα (κλικ στο πράσινο βέλος) δημιουργείται η δομή της βάσης δεδομένων.

Αυτό που μένει να κάνει ο υπεύθυνος είναι να συνδέσει την εφαρμογή με τη συγκεκριμένη διαδικτυακή βάση. Αυτό γίνεται μέσω του αρχείου biblioteq.conf που βρίσκεται στο φάκελο της εφαρμογής. Εδώ χρειάζεται να αντικαταστήσει τα στοιχεία της διεύθυνσης host (localhost) και το όνομα της βάσης (postgresql) με εκείνα που ήδη διαθέτει. Αν όλα πάνε καλά τότε μπορεί ο υπεύθυνος να εκτελέσει την εφαρμογή και να συνδεθεί, ως διαχειριστής, με τη διαδικτυακή βάση για να δώσει δικαιώματα χρήσης π.χ. στους υπεύθυνους.

Εξ` ορισμού τα στοιχεία σύνδεσης του διαχειριστή είναι:
Όνομα χρήσης: xbook_admin Κωδικός: xbook_admin

Η χρήση μιας διαδικτυακής βάσης παρέχει στο χρήστη κάποιες επιπλέον επιλογές.

Η βασικότερη απ` αυτές είναι ο ορισμός κατηγοριών μελών με συγκεκριμένα δικαιώματα χρήσης της εφαρμογής. Π.χ. ο/η υπεύθυνος/η μιας βιβλιοθήκης έχοντας την ιδιότητα του διαχειριστή μπορεί να καταχωρεί/επεξεργάζεται/διαγράφει αντικείμενα και εγγραφές μελών/δανεισμού για τη διαχείριση μια κεντρική βιβλιοθήκη. Αντίθετα οι λογαριασμοί των υπευθύνων για τις βιβλιοθήκες να ανήκουν στη κατηγορία μελών πράγμα που σημαίνει πως δεν έχουν άλλα δικαιώματα παρά να ενημερώνονται για το υλικό της κεντρικής βιβλιοθήκης της περιφέρειας και τη κατάσταση δανεισμού του.

Ένα άλλο παράδειγμα χρήσης ορισμού κατηγοριών μελών είναι η δημιουργία μιας βάσης που να διαχειρίζονται οι υπεύθυνοι βιβλιοθήκης όλων των σχολείων της περιφέρειας φτιάχνοντας έτσι ένα ενιαίο σύστημα καταχώρισης/αναζήτησης υλικού προσβάσιμο σε κάθε άλλο εκπαιδευτικό με την ιδιότητα του μέλους.

Οι λογαριασμοί δημιουργούνται αποκλειστικά από τον διαχειριστή. Η ονομασία του χρήστη και ο κωδικός πρόσβασης είναι ίδιοι στην αρχή. Στη συνέχεια ο κάθε χρήστης της εφαρμογής έχει τη δυνατότητα να αλλάξει (μόνο) τον κωδικό πρόσβασης του από τη σχετική φόρμα.

► Συντομεύσεις πληκτρολογίου

Για την άμεση πρόσβαση σε βασικές λειτουργίες της εφαρμογής, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει συντομεύσεις πληκτρολογίου. Οι συντομεύσεις λειτουργούν ΜΟΝΟ με το ελληνικό πληκτρολόγιο ενεργοποιημένο.

Λειτουργία    Συντόμευση πληκτρολογίου
Νέα SQLite βάση δεδομένων    CTRL + Ν
Σύνδεση    CTRL + Σ
Αποσύνδεση    CTRL + Α
Έξοδος BiblioteQ    CTRL + Ε
Διαγραφή επιλεγμένων αντικειμένων    CTRL + Δ
Αντιγραφή επιλεγμένων αντικειμένων    CTRL + Ι
Διαμόρφωση επιλεγμένων αντικειμένων    CTRL + Ρ
Αναζήτηση μελών    CTRL + Ζ
Επιλεγμένα αντικείμενα    CTRL + Λ
Προβολή καταχώρισης σφαλμάτων    CTRL + Κ
Αναζήτηση στη βάση δεδομένων    CTRL + Β
Ανανέωση προβολής    CTRL + Ω
Αποθήκευση ρυθμίσεων    CTRL + Θ
Επιλογή γενικής γραμματοσειράς    CTRL + Γ

► Πρωτόκολλο Z.39.50

Υπάρχει δυνατότητα να αναζητηθούν αυτόματα από την εφαρμογή τα στοιχεία ενός βιβλίου χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο Z.39.50. Με το συγκεκριμένο πρωτόκολλο η εφαρμογή συνδέεται στη διαδικτυακή βάση μιας βιβλιοθήκης και μεταφέρει τα στοιχεία που είναι άμεσα διαθέσιμα στην εγγραφή του υλικού. Η εφαρμογή μπορεί να συνδεθεί με οποιαδήποτε βιβλιοθήκη διαθέτει αυτό το πρωτόκολλο επικοινωνίας, φτάνει ο χρήστης να πληκτρολογήσει τα στοιχεία σύνδεσης στο αρχείο biblioteq.conf. Τα στοιχεία που απαιτούνται είναι Host (Διεύθυνση), Port (Θύρα), DB (όνομα βάσης). Αν είναι ιδιωτική βιβλιοθήκη τότε πιθανόν να χρειαστούν όνομα χρήστης (Userid) και κωδικό (password). Εξ ορισμού υπάρχουν τα στοιχεία σύνδεσης με τη βάση δεδομένων της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και του πανεπιστημίου Κολούμπια.

[Z39.50-2]
name = Library of Congress
hostname = z3950.loc.gov
port = 7090
database_name = Voyager
format = "marc8,utf-8"
username =
password =
proxy_host =
proxy_port =

Βιβλιοθήκη   Διεύθυνση   Θύρα   Όνομα βάσης
ΕΛΛ. ΑΝ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ   193.108.161.35   210   ADVANCE
ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ   195.134.102.45   210   ipac20
ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ   library.panteion.gr   210   ADVANCE
ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ   150.140.152.12   210   ADVANCE
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ   147.27.12.7   210   ADVANCE
ΠΑΝ/ΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ   195.251.214.68   210   UOM_LIBRARY
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ   z3950.lib.aegean.gr   210   ADVANCE
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ   194.177.202.7   210   ADVANCE
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ   195.251.197.63   210   UOI_LIBRARY

► Λήψη προγράμματος.

Η επίσημη ιστοσελίδα λήψης του λογισμικού είναι εδώ της έκδοσης που είναι άμεσα διαθέσιμη.

Έκδοση για υπολογιστές :

Έκδοση Online: