Την ώρα που στη Θεσσαλονίκη αναζητούμε τρόπους για να κρατηθεί η πόλη καθαρή, λυμένο εδώ και δεκαετίες έχουν το δικό τους πρόβλημα οι περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις.
Οχι μόνο δεν παρουσιάζουν εικόνες τριτοκοσμικές, με τα σκουπίδια να ξεχειλίζουν στα πεζοδρόμια και τους δρόμους, αλλά οι υπηρεσίες καθαριότητας έχουν εξελιχθεί στις πιο επικερδείς επιχειρήσεις δήμων, όπως της Στοκχόλμης, του Μονάχου, της Μαδρίτης.

«Εν αρχή των πάντων είναι ο διαχωρισμός των απορριμμάτων», ξεκαθαρίζει ο ελληνικής καταγωγής
αντιδήμαρχος του δήμου Σόλνα της μητροπολιτικής διοίκησης της Στοκχόλμης, Γιώργος Κοντορίνης. «Και, ασφαλώς, η περιβαλλοντική συνείδηση», προσθέτει. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διαχείριση των σκουπιδιών στο δήμο δεν αφήνει περιθώρια για μη οικολογικές συμπεριφορές.
Με ειδικό τσιπ
«Το κάθε σπίτι έχει το δικό του κάδο απορριμμάτων, ο οποίος είναι εξοπλισμένος με ένα ειδικό τσιπ. Ετσι ο καθένας γνωρίζει τον όγκο των σκουπιδιών που παράγει το κάθε νοικοκυριό και, καθώς το περιεχόμενό του οδηγείται στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από απορρίμματα, κανείς δε διανοείται να ρίξει σ' αυτόν οτιδήποτε ανακυκλώσιμο. Το κόστος για την περισυλλογή των σκουπιδιών διαφέρει από δήμο σε δήμο. Το κατώτερο ποσό είναι 80 ευρώ και φτάνει στα 300 ευρώ ετησίως. Σε 30 δήμους έχουν εφαρμόσει και την τιμή ανά κιλό για τα σκουπίδια. Η πιο συνηθισμένη περίπτωση είναι εκτός από το ετήσιο πάγιο να πληρώνουμε και αναλόγως τα πόσα λίτρα περιέχει ο κάδος περισυλλογής και πόσο συχνά γίνεται η περισυλλογή. Τα οικιακά απορρίμματα μεταφέρονται στο υπερσύγχρονο εργοστάσιο καύσης, το οποίο παράγει ενέργεια και την πουλά με πολύ χαμηλή τιμή για τις ανάγκες δημόσιων υπηρεσιών, σχολείων κ.ά. Υπάρχουν εταιρίες που αναλαμβάνουν κάποιες από τις υπηρεσίες καθαριότητας του δήμου, μετά από διαγωνισμό, με αυστηρά κριτήρια σε πολλές περιπτώσεις και αναλαμβάνουν και τη μισθοδοσία των εργαζομένων στη συγκεκριμένη υπηρεσία, με τις ίδιες συλλογικές συμβάσεις και ασφαλιστικές εισφορές», τονίζει.
Τα έσοδα
Ο κ. Κοντορίνης υπογραμμίζει το θέμα των εσόδων που μπαίνουν στα ταμεία των δήμων από τη διαχείριση των σκουπιδιών και από τις υπηρεσίες ανακύκλωσης υλικών. «Στα 18 χρόνια που ζω στην πόλη δεν έχω δει ποτέ κάδο να «ξεχειλίζει» από σκουπίδια». Ο γιος του του υπενθυμίζει ότι ο δάσκαλος στο σχολείο τούς είπε πρόσφατα ότι από τη διαχείριση ενός κιλού κουκουτσιών ελιάς παράγεται ενέργεια που φτάνει για ένα ζεστό μπάνιο. «Στο εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων εισάγουμε κουκούτσια ελιών από την Ισπανία. Θα μπορούσαμε να εισάγουμε από την Ελλάδα», σημειώνει και επισημαίνει ότι στην περίοδο της οικονομικής κρίσης η διαχείριση των απορριμμάτων θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικά έσοδα. Ειδικά για την Ελλάδα, όπου το ποσοστό ανακύκλωσης είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση (25%). Ο κ. Κοντορίνης και το Δίκτυο Αιρετών ελληνικής καταγωγής στην Ευρώπη είναι, εδώ και χρόνια, στη διάθεση όλων των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης για τη μεταφορά τεχνογνωσίας. Ελάχιστοι τους ζήτησαν πληροφορίες.
Από κάδο σε κάδο
Πληροφορίες μπορούν να αναζητήσουν αρμόδιοι για ζητήματα καθαριότητας σε δήμους και από την ιστοσελίδα του δήμου Μονάχου. Η μη γνώση της γερμανικής γλώσσας δεν αποτελεί πρόβλημα, καθώς το κείμενο διατίθεται και στα ελληνικά (http://www.awm-muenchen.de/ellinika/apoblita-plirofories-stin-elliniki-glossa.html). Το γερμανικό σύστημα είναι γνωστό και ως σύστημα τριών κάδων: έναν μη ανακυκλώσιμων οικιακών απορριμμάτων (γκρι), έναν κάδο χαρτιών (μπλε) και έναν κάδο βιολογικών απορριμμάτων (καφέ).
Η εκκένωση των κάδων πραγματοποιείται από την Υπηρεσία Διάθεσης Απορριμμάτων του Μονάχου. Στον γκρι κάδο καταλήγουν τα απορρίμματα, τα οποία δεν μπορούν να αξιοποιηθούν. Αυτά καίγονται στο Σταθμό Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού-Θερμότητας του δήμου και μετατρέπονται σε ρεύμα και αστική θέρμανση. (Πρόκειται για πάνες, χαρτιά υγιεινής, κρέας, κόκαλα, ψάρι, βρασμένα υπολείμματα φαγητών και φτιαγμένες σαλάτες, ταπετσαρίες, υπολείμματα μοκέτας, στάχτη, ξεραμένα χρώματα κ.ά.) Στον μπλε κάδο ανήκουν απορρίμματα από χαρτί, τα οποία μπορούν να ανακυκλωθούν σε νέο χαρτί. Στον καφέ κάδο μπαίνουν τα οργανικά απορρίμματα, τα οποία οδηγούνται στην εγκατάσταση ξηράς ζύμωσης του δήμου και μετατρέπονται σε ρεύμα και λίπασμα.
Σε χαμηλές τιμές
Σε ένα κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών μπορούν να παραδοθούν παλιά ρούχα, μπάζα, ηλεκτρονικά απόβλητα, απόβλητα κήπου, ξύλα, προβληματικά απόβλητα, χαλίκι οδοποιίας, ανακυκλώσιμα υλικά και μεγάλες συσκευασίες. Η υπηρεσία καθαριότητας του δήμου Μονάχου διαθέτει πολυκατάστημα μεταχειρισμένων ειδών με τα προς πώληση αντικείμενα να μεταφέρονται από τα κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών -εφόσον είναι σε καλή κατάσταση- και να πωλούνται σε χαμηλές τιμές. Με μία μικρή χρέωση, εξάλλου, οι υπάλληλοι του δήμου αναλαμβάνουν να απομακρύνουν από τα σπίτια ογκώδη απορρίμματα, εφόσον ο ιδιοκτήτης τους δεν έχει τη δυνατότητα μεταφοράς τους στα σημεία συλλογής. Δοχεία, γυαλιά και οι πλαστικές συσκευασίες απορρίπτονται σε κάδους ανακυκλώσιμων υλικών, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι σε περισσότερα από 1.000 σημεία εγκατάστασης σε κάθε συνοικία της πόλης. Ανάλογο σύστημα υλοποιεί και ο δήμος της Μαδρίτης.